Święto Szkoły Podstawowej im. Mikołaja Kopernika w Dubielnie odbyło się w Roku Jubileuszu 550 Rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika. Świętowaliśmy dwukrotnie. Najpierw 20 Lutego w obchodach Święta brali udział dzieci, młodzież i rodzice. Następnie cała społeczność uczniowska, dyrektor, nauczyciele i Rada Rodziców zaprosili na uroczystość w dniu 27. 03. 2023 wielu znakomitych gości:Pana Mariusza Kałużnego Posła RP - przysłał list gratulacyjny, wice wojewodę Pana Józefa Ramlaua, Marszałka woj. kuj-pom. Pana Piotra Całbeckiego - w jego imieniu odwiedzili szkołę Pani Katarzyna Lubańska - Radna województwa kujawsko-pomorskiego, oraz Naczelnik Departamentu Edukacji Pan Jarosław Przybył, Starostę Chełmińskiego Pana Zdzisława Gamańskiego, Honorowego Obywatela Gminy Papowo Biskupie dkna prof. dra hab Pana Waldemara Rozynkowskiego, w imieniu Kuratora Oświaty woj. kuj-pom przybyły Panie Wizytator Ewa Ignaszak oraz Danuta Brzózka-Ciechanowska, Gospodarz Uroczystości - Wójt Gminy Papowo Biskupie Pan Andrzej Zieliński,  Przewodniczący Rady Gminy Pan Rafał Jeziorny, Sekretarz Gminy Pan Dariusz Śliwiński, Przewodnicząca Komisji Oświaty Gminy Papowo Biskupie Pani Emilia Flis, byłych dyrektorów Panią Aleksandrę Piątkowską, Małgorzatę Waszak i Adama Moralewskiego, Księży, dyrektorów szkól podstawowych gminy Papowo Biskupie oraz ponadpodstawowych powiatu chełminńskiego, przedstawicieli instytucji państwowych , jednostek samorządowych, zaprzyjaźnionych firm, Koła Gospodyń Wiejskich, przyjaciół szkoły, rodziców, rade Rodziców i Grono Pedagogiczne Szkoły Podstawowej w Dubielnie.

Na początku odśpiewano Hymn Państwowy a następnie dzieci zatańczyły przepiękny taniec z flagą. Następnie pani dyrektor Małgorzata Grabarz w swoim przemówieniu opowiedziała o tym, jak szkoła rokrocznie oddaje hołd Wielkiemu Astronomowi oraz o historii szkoły. Imię nadano 2 czerwca 1977 roku. Wybrano je w plebistycie szkolnym a sztandar ufundował ówczesny Komitet Rodzicielski przy współudziale czynów społecznych dzieci i młodzieży. Projekt sztandaru wykonała pani Barbara Krajniewska , która w roku 1977 była nauczycielem wychowania plastycznego i muzycznego a dzisiaj obecna na uroczystości. Wiele ciekawostek o szkole można było zobaczyć na wystawie zorganizowanej w holu szkoły pod tytułem: "Z kart historii szkoły". Następnie pan dk, prof, dr. hab. Pan Waldemar Rozynkowski wygłosił prelekcję o historii szkoły. Opowiedział  wiele ciekawych faktów związanych z historią od 1886 roku. Pan Profesor był też uczniem Szkoły Podstawowej w Dubielnie. Podarował szkole wiele ciekawych publikacji oraz prezentów dla dzieci i młodzieży. Następnie zabrali głos Pan Starosta Chełmiński, który także wręczył szkole Pamiątkę, Pani Katarzyna Lubańska, która podarowała dzieciom mnóstwo gier zabaw i książek oraz Pan Jarosław Przybył, który odczytał list gratulacyjny od Pana Marszałka. Następnie głos zabrali Pan wice wojewoda, ksiądz Marek Wysocki, Pani Wizytator Danuta Brzózka-Ciechanowska, która podarowała szkole przepiękną grę; Ciężarówką przez galaktykę. Następnie dzieci i młodzież szkolna przedstawiła gościom program artystyczny, który przygotowały panie Beata Frąckowska oraz Hanna Bojarska. Rada Rodziców ufundowała Świąteczny tort z wizerunkiem Mikołaja Kopernika. Na koniec przemówił Gospodarz Uroczystości Pan Andrzej Zieliński. Uroczystość obsługiwali uczniowie klas Hotelarskich ze Szkoły w Grubnie pod okiem Pana Andrzeja Wojciechowskiego.

Za nami gminny etap Konkursu Recytatorskiego organizowanego przez nauczycielki z naszej szkoły: panią Hannę Bojarską oraz panią Katarzynę Szymecką. Poziom zdolności recytatorskich i aktorskich uczniów trzech szkół z naszej gminy sięgał sufitu! To była prawdziwa przyjemność dla oczu i uszu. W konkursie wzięło udział piętnaścioro dzieci wyłonionych wcześniej podczas eliminacji szkolnych. Jury w składzie: Małgorzata Grabarz (SP. w Dubielnie), Maria Orkiszewska (SP. w Zegartowicach), Daria Karbownik-Wiśniewska (SP. w Papowie Biskupim) przyznało następujące nagrody:

I miejsce: Sabina Urbańska (SP. w Dubielnie, kl. II)

II miejsce: Magdalena Mazurkiewicz (SP. w Zegartowicach, kl. III)

III miejsce: Kaja Pudlewska (SP. w Dubielnie, kl. II)

III miejsce: Tymon Wiśniewski (SP. w Papowie Biskupim, kl. II)

IV miejsce: Zuzanna Chrzanowska (SP. W Zegartowicach, kl. III)

Organizatorki przyznały nagrodę dodatkową (wyróżnienie) Blance Cetkowskiej (SP. w Dubielnie, kl. II).

Wszystkie dzieci otrzymały w podziękowaniu za udział dyplomy i nagrody rzeczowe. Gratulujemy wszystkim uczestnikom zdolności i odwagi. Dziękujemy za udział w konkursie i zapraszamy w przyszłym roku!

Dzieci z oddziału przedszkolnego bardzo pysznie i słodko zakończyły tydzień. To wszystko za sprawą gofrów, które przygotowały razem z Paniami z okazji Dnia Gofra.

Piżamowy Dzień za nami! Tak, jak przyroda, tak i my zbudziliśmy się z zimowego snu, by powitać upragnioną wiosnę. W tym roku zrobiliśmy to nieco inaczej niż zwykle. Postanowiliśmy wesprzeć ogólnopolską akcję pt. "Dzień Piżamy" organizowaną przez fundację "Gdy liczy się czas". Nasi wspaniali uczniowie i nauczyciele wsparli finansowo zbiórkę, by wesprzeć dziecięce oddziały onkologiczne. Na wszystkich uczestników zabawy czekały tego dnia smakołyki przygotowane przez rodziców w postaci ciast, ciasteczek, rogalików, babeczek. Był też popcorn, słone przekąski, kakao, napoje oraz tosty z serem i szynką. Ucztę dla podniebienia dopełniła uczta dla oka - zorganizowaliśmy kino na poduszkach.

Dziękujemy wszystkim, którzy zaangażowali się w organizację tego wspaniałego dnia!

Rodzicom, którzy upiekli i kupili smakołyki, przekąski i napoje, Nauczycielom, którzy pomogli w rozstawieniu, posprzątaniu, podłączeniu sprzętu, Paniom z obsługi za kakao i pokrojenie ciast, Uczniom za przyjście w piżamach, pieczenie tostów, pomoc w pracach porządkowych. Dziękujemy WSZYSTKIM, którzy dorzucili swój "grosik" do naszej puszki! Jesteście wielcy! Jutro podamy dokładną kwotę zbiórki.

Z pozdrowieniami Pani Hania i Pani Ola

P.S. Zapraszamy na szkolnego TikToka, będziemy starać się dodawać ciekawe urywki z życia w naszej szkole.

Podczas Dnia Piżamy zebraliśmy wspólnie... 1750 zł!!! To ogromna kwota, jak na tak małą liczbę uczniów! Dziękujemy Wam ogromnie!!! Radość wypełnia nasze serca!

#dzienpizamy #biegwpizamach #fundacjagdyliczysieczas

Rozpoczynamy rekrutację do przedszkola. Serdecznie zapraszamy do zapisów. W naszym przedszkolu dużo się dzieje. A dzieci są uśmiechnięte i zadowolone. Przyjdź, zobacz, przekonaj się, zapisz swoje dziecko.

Zajęcia z robotyki w klasie "0" i przedszkolu.

Dziś dzieci z przedszkola i klasy zero uczestniczyły w zajęciach z robotyki prowadzonych przez Pana Przemka z Akademia Przyszłości. Wszystkie dzieci były zaangażowane w tworzenie swoich pojazdów, które potem mogły samodzielnie sterować.

Dziś dzieci z oddziału przedszkolnego poznały pracę Pani Bibliotekarki oraz sprzedawcy.

Dziękujemy Gminna Biblioteka Publiczna w Papowie Biskupim oraz Pani Grzelak za ciekawe zajęcia w bibliotece. Dziękujemy również Pani Rejman za możliwość zapoznania się z zawodem sprzedawcy.

Szkolny Konkurs Recytatorski

Dziś w naszej szkole odbył się Konkurs Recytatorski organizowany przez panie Hannę Bojarską oraz Katarzynę Szymecką. Uczniowie klas I-III zaprezentowali zdolności aktorskie i recytatorskie prezentując poezję Juliana Tuwima i Jana Brzechwy. Pięknym wierszom towarzyszyły wspaniałe przebrania i rekwizyty. Do konkursu gminnego przeszły następujące osoby:

Kaja Pudlewska - I miejsce (klasa II).

Sabina Urbańska - II miejsce (klasa II).

Blanka Cetkowska - III miejsce (klasa II).

Cezary Sobczyński - wyróżnienie (klasa II).

Jakub Skorupski - wyróżnienie (klasa II).

Serdecznie gratulujemy i trzymamy mocno kciuki za powodzenie podczas kolejnego etapu!

8 marca 2023 odbył się między klasowy konkurs przyrodniczy dla uczniów z klas I-III.  Reprezentanci poszczególnych klas wykazali się wiedzą z zakresu najbliższego środowiska przyrodniczego, rozpoznawali głosy ptaków i zwierząt, aktywnie wykonywali poszczególne zadania.

I miejsce zdobyła klasa III

Magda Jakimowska

Zuzanna Komuda

Oskar Zimmermann

II miejsce zajęła klasa I

Patryk Goździewski

Dominik Sikorski

Miłosz Siuda

III miejsce otrzymała klasa II

Maja Dolecka

Dominik Smykowski

Sabina Urbańska

Wszystkim uczestnikom gratuluję.

Organizator

M. Karbownik

Przedstawiamy Zarządzenie Wójta Gminy Papowo Biskupie oraz harmonogram czynności w postępowaniu rekrutacyjnym na rok szkolny 2023/2024 do oddziałów przedszkolnych.

Informacje dotyczące rekrutacji dzieci 3-4-5-letnich do oddziału przedszkolnego oraz 5-6-letnich czyli ,,zerówki” udzielane są w sekretariacie szkoły. Ponadto w sekretariacie do pobrania są deklaracje i wnioski.

Zarzadzenie.pdf

Z okazji Święta Patrona odbył się w naszej szkole konkurs na najładniejszy statek kosmiczny. Przystąpiło do niego dziesięcioro uczniów. Zwycięzcą konkursu został Cyprian Sikorski (kl. "0"). Pozostali uczniowie, którzy także wykazali się zdolnościami plastycznymi, zostali nagrodzeni za aktywne uczestnictwo w życiu szkoły.

W dniu dzisiejszym, t. j. 20 lutego, obchodziliśmy Dzień Patrona Szkoły - Mikołaja Kopernika. Akademia rozpoczęła Pani Dyrektor, Małgorzata Grabarz, która wskazała wielkiego renensansowego astronama za wzór do naśladowania. Uczniowie klas młodszych i starszych złożyli hołd swojemu patronowi,recytując  wiersze i śpiewając piosenki. Dzieci przedstawiły również scenkę z życia rodzinnego Mikołaja Kopernika. Oglądający przedstawienie mogli podziwiać piękne stroje z epoki renesansu. Spora grupa uczniów wzięła udział w konkursie plastycznym na najpiękniejszy pojazd kosmiczny.
Dzień związany z obchodami 550 rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika upłynął nam w bardzo miłej atmosferze.

Dobrze wiemy, że "miłość to jedyna rzecz, która się mnoży, gdy się ją dzieli", dlatego tak miło spędziliśmy dzisiejszy dzień. ❤️ Razem z dziewczynami z samorządu rozniosłyśmy rano ok 60 kartek walentynkowych! Maluchy z przedszkoli i klas I-III bawiły się na przerwach przy muzyce. Oprócz wspaniałych humorów towarzyszyły im czerwone ubiory. Starszaki z klas IV-VIII natomiast wzięły udział w walentynkowej dyskotece. Zabawa zarówno u młodszych, jak o starszych uczniów była baaaaardzo udana, co będzie można zobaczyć na zamieszczonych w osobnych postach filmikach 😊.
Dużo miłości dla Wszystkich!!! ❤️❤️❤️
P.S. Głośnik znajdujący się na zdjęciach jest nagrodą za uzbierane przez szkolną społeczność talenciaki! 💪💪💪

"Ferie z ekonomią 5" już za nami. Dziś poświęciliśmy dużo czasu takiemu pojęciu jak patriotyzm gospodarczy. Wytłumaczyliśmy sobie na czym polega i jak świadomie możemy wspierać polskie firmy, produkujące wysokiej jakości towary. Aby stwierdzić, czy produkt jest polski, pobraliśmy sobie na telefony aplikację Pola, która służy do skanowania kodów kreskowych produktów. Okazało się, że cukier od jednego producenta jest polski, a drugi cukier jest z kapitału zagranicznego. Znalazł się również produkt z Federacji Rosyjskiej, aplikację Pola ostrzegła nas, że jest to agresor na Ukrainę i kupując takie towary wspieramy Rosję. Następnie każda z grup miała za zadanie przygotować zabawkę, która nie przekroczy wartości 5zl. Po krótkim czasie powstały takie zabawki: Żabson, Kosmiczny Kot , Lalka i zabawka Bez Nazwy. Wszystkie zabawki cieszyły się ogromnym popytem, bo każdy chciał nabyć taką oryginalną zabawkę. Następnie pan Sobczyk wręczył wszystkim uczestnikom "Ferii z ekonomią 5" certyfikaty i pogratulował udziału w projekcie. Dla najbardziej aktywnych uczestników czekały nagrody rzeczowe "Biznes po polsku" Nagrody otrzymali: Maciej Chmarzyński, Błażej Staniszewski oraz Mikołaj Siuda.

Dzień czwarty "Ferii z ekonomią 5 " był po prostu przepyszny. Na początku uczniowie mieli do rozwiązania quiz z bankowości. I powiem Wam, że grupa Macieja  rozwiązała go bezbłędnie. Pozostałe grupy też sobie całkiem dobrze poradziły. W związku z tym, że dziś mieliśmy zaplanowaną wizytę u przedsiębiorcy, zastanawialiśmy się troszkę jakie są pozytywne i negatywne strony prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Szczerze, to młodzież podała więcej minusów niż plusów. Następnie udaliśmy się autobusem do Chełmna do Pizzerii "Grawitacja", którą od 2007 roku prowadzi pan Mariusz Wronkowski. Właściciel lokalu przybliżył uczniom informacje na temat prowadzenia firmy, na temat kosztów stałych i zmiennych, jak sobie poradził z prowadzeniem lokalu w czasie pandemii koronawirusa. Młodzież z wielkim zainteresowaniem wysłuchała właściciela firmy na temat prowadzonych przez niego biznesów oraz jego pasji jakim jest spadochroniarstwo. Po tych zawiłych ścieżkach księgowości każdy uczestnik mógł skomponować sobie własną pizzę. Czas wypieku pizzy uczniowie spędzili na rozgrywkach w kręgle . Pizza była przepyszna.

Trzeci dzień z projektu "Ferie z ekonomią 5" poświęciliśmy całkowicie zagadnieniu bank i bankowości. Na dzień dobry przygotowaliśmy mapę myśli do pojęcia bank. Następnie po prezentacji naszych prac udaliśmy się w podróż do Bydgoszczy do Oddziału NBP.

Już na miejscu przywitała nas pani Anna Hybiak, pracownik NBP, która zaopiekowała się nami i przeprowadziła prelekcję na temat funkcji NBP, banknotów i monet okolicznościowych, zabezpieczeń polskich banknotów przed i po modernizacji na przykładzie 200 zl. Uczniowie mieli możliwość namacalnie sprawdzić wszystkie zabezpieczenia banknotów poprzez dotyk, lupę i tester. Mieli również możliwość zobaczenia fałszywych banknotów, które są dowodem w sprawie o przestępstwo.

Na koniec prelekcji uczniowie zostali podzieleni na dwie grupy i mieli za zadanie ułożyć z puszki banknot 200zl i 500zl.

Wygrała grupa składająca 500zl. Gratulacje dla nich.

Po tak wyczerpujących zajęciach, zmęczeni, głodni i spragnieni musieliśmy się posilić w jednej ze znanych amerykańskich restauracji.

Dziś miało miejsce nasze kolejne (drugie) spotkanie z ekonomią, w trakcie którego, tak samo jak poprzednio nauczyliśmy się wielu przydatnych pojęć ekonomicznych a zarazem poznaliśmy się lepiej. Pierwsze ćwiczenie polegało na przedstawieniu swoich zainteresowań, mocnych i słabych stron, a także planów na przyszłość: najpierw z własnej perspektywy, a potem z perspektywy innych osób. Kolejnym zadaniem było pomysłowe przedstawienie postaw przedsiębiorczych w takich pracach jak: nauczyciel, rodzic, dyrektor teatru, trener piłki nożnej. Uczniowie świetnie sobie poradzili z tym ćwiczeniem. Następnie młodzież musiała w bardzo kreatywny sposób ulepszyć świat. Zawodnicy mieli do ulepszenia takie przedmioty jak: rower, talerz, grabie i buty. Trzecim bardzo ciekawym zadaniem była gra symulacyjna "Fabryka książek" . Powstały cztery pięcioosobowe wydawnictwa (,,Żugajki", Kapibary", "Ryjki" i "Zaczytani") rywalizujące ze sobą o to, kto wyda najtańsze książki (najdroższa kosztowała 11zlł, a najtańsza 3,14zl jest różnica, prawda?). Rywalizacja była zacięta, ale wszystko przebiegło w miłej i przyjaznej atmosferze.   

"Ferie z ekonomią 5” to projekt edukacji ekonomicznej adresowany do uczniów szkół podstawowych z terenów wiejskich, którzy chcą poszerzyć swoją wiedzę ekonomiczną i finansową. Projekt polega na realizacji w okresie jednego tygodnia ferii zimowych przez ulubionego nauczyciela przedmiotu WOS - Pana Krzysztofa Sobczyka -  zajęć z uczniami. Zajęcia mają formę gier i zabaw dydaktycznych, podczas których uczniowie zapoznają się z pojęciami z zakresu ekonomii, finansów, bankowości, przedsiębiorczości. Uczniowie rozwijają również umiejętności współpracy w grupie, prezentowania własnych opinii czy inne kompetencje miękkie, które są przydatne w dalszym życiu. 20 uczniów SP w Dubielnie bierze udział w tym projekcie. Pierwszego dnia zajęć zintegrowaliśmy nasz fantastyczny zespół poprzez zabawy integracyjne. Następnie zastanawialiśmy się nad cechami osoby przedsiębiorczej. Przedstawiliśmy swoje talenty i uzdolnienia. Wyjaśniliśmy sobie podstawowe pojęcia ekonomiczne t.j. popyt, podaż, cena, rynek, cena równowagi rynkowej. Na koniec dnia wzięliśmy udział w grze symulacyjnej pt.: Rynek jabłek. Podczas tej zabawy uczniowie sami doświadczyli jak kształtuje się popyt i podaż oraz czy utwierdzili się czy posiadają cechy osoby przedsiębiorczej. Rekinem biznesu został Błażej, który osiągnął najwyższy zysk. Gratulacje!!!

Ferie zimowe to dla dzieci i młodzieży wymarzony czas odpoczynku, zabaw na śniegu i lodzie. Aby przebiegały one szczęśliwie i wszyscy wypoczęci wrócili do swoich domów, należy pamiętać o podstawowych zasadach bezpieczeństwa, obowiązujących tak podczas wyjazdów zimowych, jak i spędzania tego czasu w miejscu zamieszkania.

Zabawa na śniegu, zjazdy z górki, jazda na nartach czy łyżwach mogą sprawić wiele radości i wzmocnić naszą kondycję fizyczną. Pamiętaj jednak, że podstawą, jak zwykle, jest zdrowy rozsądek i ostrożność! Pomogą Ci w tym poniższe wskazówki:

• wychodząc bawić się na dwór, ubieraj się stosownie do pogody, tak, aby nadmiernie nie wychłodzić swojego organizmu. Idąc na dłuższy spacer w zimowej aurze warto zaopatrzyć się w ciepły napój w termosie;
• przestrzegaj zasad poruszania się po drodze. Pamiętaj o odblaskach – zimą widoczność jest bardzo ograniczona;
• podczas zabaw na śniegu, czy zjazdów na sankach, wybieraj miejsca bezpieczne, z dala od ruchliwych ulic, skrzyżowań i ciągów komunikacyjnych. Pamiętaj, że zimą znacznie wydłuża się droga hamowania pojazdów, zachowaj więc szczególną ostrożność będąc w pobliżu jezdni;
• przed rozpoczęciem zabawy na górce obejrzyj trasę zjazdu, usuń ewentualnie niebezpieczne przedmioty, takie jak kamienie oraz gałęzie drzew;
• ważny dla Twojego bezpieczeństwa jest też stan techniczny sanek, czy innych przedmiotów, na których zjeżdżasz. Złamane szczebelki, wystające śruby lub gwoździe to poważne ryzyko wyrządzenia sobie krzywdy;
• nie ślizgaj się na chodnikach i przejściach dla pieszych, gdyż wyślizgana nawierzchnia stanowi ryzyko złamań kończyn dla innych osób;
• pamiętaj, że zagrożenie dla zdrowia, a nawet Twojego życia, stanowią zwisające z balkonów i dachów masywne sople lodu. Powiadom o takiej sytuacji osoby dorosłe lub Straż Pożarną, która je usunie;
• nie rzucaj śnieżkami w jadące pojazdy, gdyż takie zachowanie jest czynem zabronionym i może być przyczyną kolizji lub wypadku drogowego;
• korzystaj wyłącznie ze specjalnie przygotowanych lodowisk. Pod żadnym pozorem nie wchodź na lód zamarzniętych zbiorników wodnych, jezior, kanałów, stawów, itp. Pozornie tylko gruby lód może w każdej chwili załamać się pod Twoim ciężarem;
• kulig organizuj wyłącznie pod nadzorem osób dorosłych. Sanki łącz grubą, wytrzymałą liną, aby nie odczepiły się podczas jazdy;
• nie dołączaj nigdy sanek do samochodu, gdyż może się to skończyć tragicznie;
• podczas zabaw na śniegu i lodowisku pilnuj swoich wartościowych przedmiotów. Jeśli to możliwe, portfel lub telefon komórkowy oddaj do depozytu lub pod opiekę zaufanej osobie.

Rodzicu,

• jeżeli decydujesz się wysłać swoje dziecko na wyjazd zorganizowany, sprawdź dokładnie jego organizatora. Upewnij się, czy wyjazd jest zgłoszony do kuratorium oświaty. Informacje na ten temat można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Edukacji Narodowej;
• decydując się na wyjazd na narty z dzieckiem, pamiętaj o zapewnieniu maluchowi opieki. Dziecko nie może poruszać się samo, bez nadzoru, po stoku;
• wybierz trasę dostosowaną do umiejętności dziecka. Zrezygnuj ze stromych stoków, na których nie poradzą sobie z jazdą;
• pamiętaj, że osoby do 16. roku życia mają bezwzględny obowiązek jazdy na nartach lub snowboardzie w kasku. Apelujemy jednak, aby wszyscy użytkownicy stoku stosowali się do tej zasady. Pozwoli to uniknąć wielu kontuzji i problemów.

Tylko umiar, zdrowy rozsądek i ostrożność pozwolą cieszyć się zimową aurą.

Życzymy wszystkim udanych i bezpiecznych ferii.

W miniony piątek (27.01) w naszej szkole było bardzo wesoło i kolorowo. To wszystko za sprawą Balu Karnawałowego, który odbył się dla klas I-III, zerówki oraz przedszkola. Wszystkie dzieci zachwycały pięknymi i pomysłowymi strojami. Po skończonej zabawie na wszystkich czekała pyszna pizza i frytki.